Tổng quan về mụn trứng cá và cách điều trị
[toc]
Mụn trứng cá là loại bệnh lý về da phổ biến. Bệnh thường gặp ở độ tuổi dậy thì, xuất hiện cùng lúc với sự thay đổi hoocmon trong cơ thể và có thể kéo dài đến độ tuổi trưởng thành.
Khoảng 80 – 90% thanh niên bị ảnh hưởng bởi mụn trứng cá ở các mức độ khác nhau, và có đến 20 – 30% trong số đó cần được hỗ trợ bởi các liệu pháp y học. Số lượng người trưởng thành bị mụn trứng cá cũng ngày càng gia tăng, đặc biệt là ở phụ nữ.
-
Yếu tố chính hình thành mụn trứng cá
a. Sự tăng tiết bã nhờn
Hiện tượng này xảy ra khi bã nhờn được sản xuất quá nhiều. Về mặt sinh lý, tuyến bã nhờn tiết ra một chất dầu gọi là bã nhờn nhằm bôi trơn tóc và da.
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự sản xuất bã nhờn như hóc-môn, khí hậu, việc dùng thuốc và các yếu tố di truyền.
Quá trình tiết bã nhờn bị xáo trộn có thể gây nên chứng Viêm da Tiết bã, một loại viêm phổ biến khiến da bị bong tróc, đóng vảy trắng hoặc vàng ở các khu vực da nhờn như ở đầu hoặc bên trong tai. Tìm hiểu thêm về Sự tăng tiết bã nhờn.
b. Sự tăng sừng
Sự tăng sừng là hiện tượng lớp sừng (lớp ngoài cùng của biểu bì) phía ngoài da dày lên.
Những lớp tế bào chết bị sừng hóa bất thường khiến các ống dẫn của tuyến bã nhờn bị bịt kín, làm nhiễu loạn hoặc gián đoạn quá trình tiết bã nhờn.
Việc da sản xuất quá nhiều bã nhờn (sự tăng tiết bã nhờn) kết hợp với việc tích tụ các lớp tế bào chết (sự tăng sừng) xảy ra ở nang lông dẫn đến sự bít tắc lỗ chân lông.
Hiện tượng này khiến các vách nang phình lên, dẫn đến sự hình thành mụn đầu trắng, hoặc mụn đầu đen nếu phần bít tắc ấy ở gần bề mặt da.
c. Quá trình thâm nhập của vi sinh vật
Một số vi khuẩn thông thường sống trên da một cách vô hại (propionibacteria) có thể phát triển mạnh và thâm nhập các nang bị bịt kín, dẫn đến sự hình thành các nốt sần, mụn mủ, mụn bọc hoặc mụn nang.
d. Sự viêm nhiễm
Hậu quả của những hiện tượng trên khiến da ửng đỏ và viêm nhiễm. Trong một vài trường hợp, các vách nang vỡ ra ở giai đoạn cuối của quá trình viêm nhiễm.
Chất béo, axit béo, tế bào sừng (đã chết), vi khuẩn và các mảnh tế bào được giải phóng, tạo thành các vết viêm nhiễm rộng và sâu ở các mô lân cận.
-
Nguyên nhân gây mụn trứng cá
a. Thay đổi nội tiết tố
Hầu hết, mụn trứng cá thường xảy ra ở lứa tuổi dậy thì, phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt hay mang thai. Nguyên nhân là do lúc này, hormone sinh dục nam androgen hoạt động mạnh đã kích thích các tuyến bã nhờn tiết chất bã liên tục, tạo cơ hội cho mụn trứng cá sinh sôi.
b. Do yếu tố thần kinh
Những người hay căng thẳng, stress, mất ngủ do áp lực công việc hay học tập…cũng gây ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone, làm tăng nguy cơ gây mụn.
c. Do vi khuẩn P.A
P.A là vi khuẩn Propionibacterium acnes có trong nang lông tuyến bã, khi kết hợp với một số vi khuẩn khác gây ra tình trạng viêm nhiễm khiến các mụn bọc, mụn mủ xuất hiện.
d. Rối loạn tiêu hóa
Người bị rối loạn tiêu hóa như táo bón; ăn đồ cay nóng; chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, café… khiến cơ thể khó đào thải các chất thừa, chất thải và độc tố ra khỏi cơ thể, gan và thận không lọc hết được sẽ tự bài tiết qua da, khiến da bị ảnh hưởng, gây mụn.
e. Chăm sóc da không đúng cách, lạm dụng hóa chất, mỹ phẩm
Chăm sóc da không đúng cách, thói quen nặn mụn, sử dụng các loại mỹ phẩm kém chất lượng và không phù hợp với da hay lạm dụng các chế phẩm bôi ngoài da chứa corticoid cũng khiến tình trạng da xấu đi, mụn trứng cá phát triển nặng hơn, điều trị mụn trứng cá cũng khó khăn hơn.
f. Môi trường sống
Môi trường sống với nhiều khói bụi, ô nhiễm, hóa chất độc hại, nóng ẩm cũng khiến lượng mồ hôi và chất bã tiết ra nhiều hơn, khi gặp bụi bẩn càng dễ sinh mụn trứng cá.
-
Điều trị mụn trứng cá
Để phòng ngừa mụn trứng cá, chúng ta phải biết được các nguyên nhân gây mụn trên đây, từ đó có phương pháp điều chỉnh hợp lý theo khuyến cáo của các chuyên khoa da liễu
a. Chăm sóc da hợp lý và khoa học
Chăm sóc da một cách khoa học chính là bước đầu tiên trong việc phòng ngừa mụn trứng cá. Việc chăm sóc da phải được thực hiện đều đặn và thường xuyên ít nhất 2 lần mỗi ngày. Sau khi đi ra ngoài đường về nhà phải rửa mặt để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn.
Sử dụng loại sữa rửa mặt phù hợp với từng loại da, không chà xát quá mạnh. Tuyệt đối đừng tự ý ặn mụn vì dễ khiến da bị tổn thương, vi khuẩn lây lan khiến tình trạng mụn khó điều trị hơn.
Giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ, nhất là những khi thời tiết oi bức hay làm việc nặng khiến mồ hôi ra nhiều bằng cách tắm và lau sạch cơ thể cũng giúp da thông thoáng, hạn chế gây mụn.
b. Chế độ dinh dưỡng đầy đủ và sinh hoạt điều độ
Chế độ dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý, hạn chế các chất ngọt-béo, chất kích thích, thực phẩm cay nóng, thay bằng rau xanh, hoa củ quả, trái cây chứa nhiều vitamin và các khoáng chất tự nhiên giúp cơ thể tăng sức đề kháng, làn da hồng hào, mịn màng…
Sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya, căng thẳng, stress, lo âu… khiến cơ thể được thư giãn, thần kinh thoải mái, cơ thể được cân bằng cũng giúp phòng tránh mụn trứng cá hiệu quả.
c. Sử dụng sản phẩm điều trị mụn đúng cách
Khi bị mụn, có thể bôi các sản phẩm chứa kháng sinh chống viêm, kháng khuẩn hoặc các chế phẩm giảm sừng hóa, tiêu nhân mụn… theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da liễu.
Bên cạnh đó, kết hợp uống thảo dược có tác dụng cân bằng sinh lý da, giúp tăng cao hiệu quả điều trị mụn tốt hơn, giúp mau lành mụn, liền sẹo, ngăn ngừa mụn tái phát.
d. Sử dụng mỹ phẩm đúng cách
Các mỹ phẩm nên sử dụng trong tình trạng da mụn gồm có: Sữa rửa mặt, sáp tẩy trang, serum hoặc kem trị mụn, kem chống nắng
Một số lưu ý cần nhớ khi dùng mỹ phẩm với da mụn trứng cá:
– Rửa mặt đúng cách: Đối với làn da dầu rất dễ bị mụn tấn công, bạn nên sử dụng loại sữa rửa mặt trị mụn phù hợp chứa thành phần axit salicylic tối thiểu 2 lần mỗi ngày vào buổi sáng và buổi tối đề loại bỏ dầu nhờn trên da. Rửa bằng nước ấm không quá 30-35 độ C để da không bị kích ứng, khô da hay bong tróc da và lấy các bụi bẩn dễ dàng hơn rồi lau mặt bằng khăn sạch mềm mại. Nếu thường xuyên đi ra bên ngoài bị bám nhiều bụi bẩn và đổ mồ hôi, bạn có thể rửa mặt thêm 1 lần nữa sau khi về nhà nhưng cũng đừng rửa mặt quá 3 lần trong ngày nhé vì có thể khiến da tiết nhờn nhiều hơn đấy.
– Tẩy tế bào chết cho da: Tẩy da chết 1-2 lần/ tuần sẽ giúp lỗ chân lông thông thoáng, ngăn ngừa mụn hình thành, da dẻ cũng được mịn màng và dễ hấp thu các dưỡng chất từ các sản phẩm trị mụn trứng cá hoặc sản phẩm chăm sóc da hơn.
– Dùng kem chống nắng để bảo vệ da: Các loại kem chống nắng phù hợp với da mụn là dạng no sebum (không gây nhờn) hay oil free (không chứa dầu), gel hoặc nước chứa các thành phần zinc oxide và titanium oxide vì sẽ giúp da thông thoáng, không gây bóng nhờn, không bít lỗ chân lông mà còn ngăn chặn được cả tia UVA và UVB.
– Dùng sản phẩm chăm sóc da mụn: Sản phẩm chăm sóc da mụn được sử dụng nhiều nhất thường là những loại sửa rửa mặt trị mụn, kem trị mụn, thuốc trị mụn, mặt nạ trị mụn…với các thành phần axit salicylic, benzoyl peroxide, …có khả năng sát khuẩn, chống viêm cao nên tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, giảm sưng viêm và khô nhân mụn tốt.
Xem thêm: nhà máy gia công mỹ phẩm